Η εξόντωση του Σουλεϊμανί και η στάση του Τραμπ: Όσα πρέπει να γνωρίζετε για το γεγονός που, όπως επισημαίνουν αναλυτές, μπορεί να οδηγήσει σε παγκόσμια σύρραξη.
Μπορεί ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ στο πρώτο διάγγελμά του μετά την εξόντωση του ιρανού υποστρατήγου Κασέμ Σουλεϊμανί από τις αμερικανικές δυνάμεις στη Μέση Ανατολή να δήλωσε (ΑΠΕ – ΜΠΕ) ότι έδωσε την εντολή για την επίθεση αυτή «για να σταματήσει ένα πόλεμο κι όχι για να ξεκινήσει ένα», όμως ούτε ένας από τους έγκριτους διεθνείς αναλυτές που παρακολουθούν εδώ και δεκαετίες τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή δεν δείχνει να συμφωνεί μαζί του.
Διαβάσαμε τους σημαντικότερους από αυτούς για να επιλέξουμε όσα πρέπει να γνωρίζετε για την ώρα για ένα γεγονός που, όπως επισημαίνουν κάποιοι, μπορεί να οδηγήσει σε παγκόσμια σύρραξη, δηλαδή στον 3ο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο πρόεδρος του Council of Foreign Relations και ειδικός αναλυτής Richard Haas, από την πρώτη στιγμή που έγινε γνωστή η εξόντωση του Σουλεϊμανί από τις αμερικανικές δυνάμεις, ήταν ξεκάθαρος για τον κίνδυνο να ξεσπάσει μια γενικευμένη, παγκόσμια σύρραξη.
Έγραψε, χαρακτηριστικά, στον προσωπικό του λογαριασμό στο τουίτερ: «Να μην κάνουμε λάθος: οποιαδήποτε πολεμική εμπλοκή με το Ιράν δεν θα μοιάζει καθόλου με τον Πόλεμο του Κόλπου το 1990 ή με τους πολέμους στο Ιράν το 2003. Η σύρραξη θα λάβει χώρα σε ολόκληρη την περιοχή, με ένα μεγάλο εύρος εργαλείων, και θα πλήξει πολλαπλούς στόχους: αμάχους πολίτες, οικονομικούς και στρατιωτικούς. Ολόκληρη η περιοχή (και πιθανώς και ολόκληρος ο κόσμος) θα μετατραπούν σε πεδίο μάχης».
Το πιο χαρακτηριστικό σχόλιο για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί το έκανε ο senior αναλυτής Mehdi Hasan του εξαιρετικού site ερευνητικής δημοσιογραφίας και ανάλυσης The Intercept: «Πριν από τέσσερα χρόνια, ο Τραμπ δεν είχε ιδέα για το ποιος ήταν ο Σουλεϊμανί. Σήμερα, μπορεί και να ξεκίνησε τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο».
Το εξηγούν πολύ ωραία στην ανάλυσή τους στη Washington Post (soft paywall) η Claire Parker και ο Rick Noack.
Το Ιράν, μετά την επανάσταση του 1979, επένδυσε συστηματικά στη δημιουργία ενός δικτύου συμμάχων οι οποίοι τελικά λειτουργούν ως δικοί του «πρεσβευτές» και «εντολοδόχοι». Το δίκτυο αυτό απλώνεται σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή κι ενώ το Ιράν προσεγγίζει συστηματικά ομάδες ομόδοξων σιιτών Μουσουλμάνων δεν περιορίζεται σε αυτούς. Γνωστές σε όλους μας, από την ειδησεογραφία, ομάδες όπως η Χεσμπολά στον Λίβανο και οι Χούτι στην Υεμένη, αλλά και το σύστημα εξουσίας του ιδίου του Άσαντ στη Συρία, συνδέονται ευθέως με το Ιράν.
Μάλιστα, αυτό ήταν στην πραγματικότητα το αντικείμενο της δουλειάς του Κασέμ Σουλεϊμανί. Ως επικεφαλής της «Δύναμης Κουντς», όπως ονομάζεται η επικηρυγμένη διεθνώς ομάδα κρούσης που υπάγεται στους «Φρουρούς της Επανάστασης» του Ιράν, με αποστολή να δρα για λογαριασμό τους εκτός των συνόρων της χώρας, όπλιζε και εκπαίδευε ομάδες Σιιτών Μουσουλμάνων σε όλη τη Μέση Ανατολή από τη δεκαετία του 1990 ακόμα.
Όλοι αυτοί τώρα, από τη Χεσμπολά στον Λίβανο, τους Χούτι στην Υεμένη, τους αντάρτες του Ιράκ και τις ομάδες που πρόσκεινται στον Άσαντ στη Συρία, μετά την εξόντωσή του είναι πανέτοιμοι να εξαπολύσουν επιθέσεις σε πολλούς και διαφορετικούς στόχους, γενικεύοντας, έτσι τη σύρραξη, όχι μόνο στη Μέση Ανατολή, αλλά και με τρομοκρατικά χτυπήματα στη Δύση τα οποία βέβαια δεν θα περιοριστούν στις γνωστές μεθόδους τρομοκρατίας, βομβιστικές ή άλλες επιθέσεις σε βάρος αμάχων πολιτών.
Οι ειδικοί προειδοποιούν (ΜΙΤ Technology Review – paywall) ότι το Ιράν είναι σε θέση να επιδοθεί σ’ ένα σκληρό κυβερνοπόλεμο καταφέρνοντας πλήγματα σε ολόκληρη τη Δύση αφού είναι η μοναδική χώρα που μαζί με τις ΗΠΑ (οι Αμερικανοί με τη βοήθεια των Ισραηλινών) επιδίδεται συστηματικά σε κυβερνοπόλεμο, «χτυπώντας» τράπεζες, εταιρείες, οτιδήποτε μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στη δυτική οικονομία και την κοινωνική ζωή.
Τι αναμένεται να συμβεί;
«Η εξόντωση του Σουλεϊμανί θα προκαλέσει χάος», γράφει στους New York Times η Barbara Slavin η οποία διευθύνει το Μέλλον της Πρωτοβουλίας για το Ιράν στο think tank Atlantic Council.
Στην ανάλυσή της (NYT-soft paywall) κι αφού αναφέρεται κι αυτή διεξοδικά στον τρόπο που ο Σουλεϊμανί άπλωσε το δίκτυο επιρροής του Ιράν σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή συμβάλλοντας καθοριστικά στην ενδυνάμωση των πιο «θανατηφόρων» τρομοκρατικών ομάδων που αμφισβητούν το δυτικό/αμερικανικό/ισραηλινό status quo στην περιοχή, καταλήγει ότι η εξόντωση του Σουλεϊμανί όχι μόνο δεν θα αποδυναμώσει το δίκτυο αυτό αλλά τους έδωσε έναν ακόμα «μάρτυρα» για να συνεχίσουν, με μεγαλύτερο πάθος, τις επιθέσεις τους εναντίον δυτικών στόχων στη Μέση Ανατολή αλλά και αλλού.
Τι λένε οι Ισραηλινοί
Το Ισραήλ βρίσκεται κυριολεκτικά «στο στόμα του λύκου» και οι αναλύσεις εκεί γίνονται από άλλη θέση. Διαβάσαμε, όπως πάντα, με ενδιαφέρον την ανάλυση του Anshel Pfeffer στην εφημερίδα Haaretz.
Ενημερωτικά αναφέρουμε ότι η Haaretz είναι η μεγαλύτερη κεντροαριστερή, προοδευτική εφημερίδα του Ισραήλ και ιδιαίτερα επικριτική στην επιθετική πολιτική Τραμπ στη Μέση Ανατολή, ενώ είναι το προπύργιο της αντιπολίτευσης στον ακροδεξιό πρωθυπουργό της χώρας Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
Ο Πφέφερ λοιπόν, στην ανάλυσή του (Haaretz soft paywall), θέτει τέσσερις βασικές ερωτήσεις η απάντηση στις οποίες μπορεί να επιτρέψει να αξιολογήσουμε τι μπορούμε να περιμένουμε στο μέλλον.
Το Ιράν θα εγκαταλείψει τη στρατηγική των καλά σχεδιασμένων αντιδράσεων και κυρίως μέσω του δικτύου του στη Μέση Ανατολή ή για πρώτη φορά θα εμπλακεί σε κατά μέτωπον επιθέσεις, κάτι που μέχρι σήμερα το έχει αποφύγει;
Πόσο θα επηρεάσει το «αξιόμαχο» του Ιράν ο θάνατος του Σουλεϊμανί;
Ο Πφέφερ πιστεύει ότι η εξόντωσή του Σουλεϊμανί είναι πλήγμα για τις ιρανικές δυνάμεις. Όμως με αυτή τη θέση διαφωνεί ένα πλήθος άλλων αναλυτών που διαβάσαμε.
Τι προσπαθεί να επιτύχει ο πρόεδρος Τραμπ με αυτή την επίθεση την οποία ο Πφέφερ χαρακτηρίζει ως την πιο «μοιραία» απόφαση που έχει λάβει μέχρι σήμερα. Όπως εξηγεί, η ερώτηση αυτή δεν είναι εύκολο να απαντηθεί, δεδομένου ότι κατά το παρελθόν υπήρξαν κι άλλες ευκαιρίες για την εξόντωση του ιρανού υποστρατήγου ενώ η αμερικανική διπλωματία καθώς και η ηγεσία του στρατού είχαν ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας (μέσω των Κούρδων ανταρτών) με τον Σουλεϊμανί.
Ήταν μια αυθόρμητη απόφαση του Τραμπ ή έχει κάτι στο μυαλό του;
Για την ώρα αυτό κανείς δεν το ξέρει.
Υπάρχει έστω κι ένας αξιωματούχος στον Λευκό Οίκο που έχει κάποιο σχέδιο;
Αυτό είναι αμφίβολο δεδομένου ότι ο Τραμπ κατάφερε να αποψιλώσει όλους τους συμβούλους στρατηγικής σε θέματα ασφάλειας με τελευταίο τον John Bolton.
Όπως όλοι αναλυτές, έτσι και ο Πφέφερ καταλήγει ότι όσοι έστειλαν στον Λευκό Οίκο έναν άνθρωπο που δεν είναι απλώς ο ίδιος βαθιά νυχτωμένος αλλά δεν φρόντισε να τον υποστηρίζουν ομάδες ειδικών, ήρθε η στιγμή που θα το μετανιώσουν.
Στην επιλογή των σημαντικότερων αναλύσεων λάβαμε υπόψη μας το σχετικό blog post του καθηγητή Πολιτικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, Arun Kapil, ο οποίος είναι και φίλος της χώρας μας και τον συμβουλευόμαστε τακτικά για θέματα της ειδικότητάς του.
* Η Βίβιαν Ευθυμιοπούλου καθημερινά επιμελείται το Fact News, το μοναδικό ελληνικό ειδησεογραφικό newsletter που καταγράφει τις σημαντικότερες ειδήσεις της ημέρας, φιλτράροντας τα fake news και τον άχρηστο ειδησεογραφικό θόρυβο.
