Στην Ελλάδα υπάρχει μια μακρά ιστορία άρνησης των κυβερνήσεων να εναρμονιστούν με τις διεθνείς προδιαγραφές και υποδείξεις πλήθους διεθνών οργάνων σχετικά με την εναλλακτική θητεία, με σεβασμό στις θεμελιώδεις αρχές της ισότητας και της απαγόρευσης διακρίσεων.
Η εναλλακτική θητεία για λόγους πολιτικής και θρησκευτικής συνείδησης γίνεται μεν ανεκτή αλλά ως μια ανεπιθύμητη και απευκταία εξαίρεση. Ως μέσο αποτροπής της εξαίρεσης αυτής χρησιμοποιείται η χρονική διάρκεια της, που είναι διαχρονικά μεγαλύτερη από την στρατιωτική θητεία. Εάν η προηγούμενη κυβέρνηση προσπάθησε να μειώσει τη δυσαναλογία, η σημερινή κυβέρνηση έσπευσε να την διευρύνει. Οι αντιρρησίες συνείδησης τιμωρούνται έτσι για τις επιλογές που κάνουν ενώ, επιπλέον, αντιμετωπίζουν συχνά την κοινωνική απαξία.
Η ΕλΕΔΑ επισήμανε τον Απρίλιο του 2019 ότι «οι αναμενόμενες μεταβολές στο νομικό καθεστώς που θα διέπουν τους αντιρρησίες συνείδησης χρειάζονται να βελτιωθούν ώστε να εναρμονιστούν με ευρύτερες αρχές του δικαίου, όπως της ισότητας και της δικαιοσύνης». Εάν τότε δεν πήγαμε ικανοποιητικά μπροστά, τώρα έχουμε ένα πισωγύρισμα. Εξάλλου, η Ειδική Επιτροπή που κρίνει τα αιτήματα υπαγωγής στην εναλλακτική θητεία συνεχίζει να κάνει έλεγχο ειλικρίνειας των αιτούντων, με άρρητα κριτήρια «πολιτικής κοσμιότητας». Η διαδικασία αυτή είναι υποτιμητική, όχι μόνο για τους αντιρρησίες συνείδησης αλλά για την ίδια την διοίκηση, καθώς ο έλεγχος ειλικρίνειας δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί ως νόμιμος σκοπός της. Εκτός από υποτιμητική όμως και στο βαθμό που χρησιμοποιεί άτυπα αμάχητα τεκμήρια για την πιστοποίηση της «ειλικρίνειας» του αντιρρησία, η διαδικασία αυτή είναι παράνομη και αντισυνταγματική ως αντίθετη στην ίδια την αξία του ανθρώπου. Καθένας δικαιούται να διαμορφώνει ελεύθερα την προσωπικότητά του, άρα δικαιούται και να μεταβάλλει ελεύθερα τις πεποιθήσεις του, υιοθετώντας ειρηνιστικές ή άλλες συναφείς φιλοσοφικές ή θρησκευτικές απόψεις, που παλαιότερα δεν ασπαζόταν.
Η Ελλάδα πρέπει να εγκαταλείψει επί τέλους τις εμμονικές θεωρήσεις σχετικά με την εναλλακτική θητεία. Η αντιμετώπιση των αντιρρησιών συνείδησης αποτελεί και αυτή, μεταξύ άλλων, ένα μέτρο με το οποίο κρίνεται μια φιλελεύθερη Δημοκρατία.
Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
16 Οκτωβρίου 2019
